هند یکی از مهم‌ترین قدرت‌های جهان معاصر به حساب می‌آید. این کشور قدرتی در حال ظهور است که با سه ابرقدرت بزرگ جهان یعنی آمریکا، چین و روسیه روابط پیچیده‌ای دارد. بنابراین ایالات متحده، چین و روسیه باید برایند انتخابات پارلمانی هند را زیر نظر داشته باشند و نتایجی را که در اواسط هفته گذشته اعلام شد، با دقت بررسی کنند.

انتخابات پارلمانی اخیر که به صورت مرحله‌ای برگزار شد، با شکست نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، و حزب او بهاراتیا جاناتا در کسب ۴۰۰ کرسی از مجموع ۵۴۳ کرسی مجلس، که مودی به هواداران و حزبش وعده داده بود، پایان یافت. حزب مودی در انتخابات قبلی مجلس هند ۳۵۳ کرسی به دست آورد اما در انتخابات اخیر تنها ۲۴۰ کرسی به دست آورد که کاهشی قابل‌توجه را نشان می‌دهد و اگرچه حزب بهاراتیا جاناتا در سایه متحدانش از احزاب کوچک از طریق ائتلاف «اتحاد ملی دموکراتیک» هنوز از اکثریت نسبی برخوردار است، این اکثریت هم از ۲۹۲ کرسی فراتر نخواهد رفت.

این بدان معنا است که اگرچه حزب حاکم و نخست‌وزیر کاریزماتیک آن (نارندرا مودی) برای دوره‌ای که تا پنج سال آینده ادامه دارد، حکومت هند را در دست خواهند داشت، اقتدار مودی که انتخابات را به نوعی همه‌پرسی درباره شخصیت و روش رهبری‌اش تبدیل کرده بود، نسبت به دو دوره قبل که این کشور پرجمعیت‌ جهان را با مشتی آهنین رهبری می‌کرد، ضعیف‌تر خواهد بود.

در مقابل، احزاب مخالف در ائتلاف «اتحاد هند» که با «حزب کنگره ملی» به رهبری راهول گاندی متحد شده‌اند، توانستند ۲۳۳ کرسی مجلس را به دست آورند. این پیروزی چشمگیر‌ آن‌ها قادر می‌کند تا در تصمیم‌گیری‌های مجلس نقش بیشتری داشته باشند و دولت را بیشتر تحت فشار قرار دهند. همچنین انتظار می‌رود راهول گاندی به‌زودی به‌عنوان رهبر اپوزیسیون انتخاب شود.  

مودی مبارزات انتخاباتی‌ را بر شخصیت خود متمرکز کرد، تنش‌های مذهبی و فرقه‌ای را گسترش داد و کارزارهای سیاسی را رهبری کرد که هدف از آن‌ها تضعیف نقش مولفه‌های اصلی هند از جمله به حاشیه‌ راندن مسلمانان بود. او با این تصور که رای‌دهندگان هند برای مسائل ملی و مذهبی اهمیت ویژه‌ای قائل‌اند، عنوان ملی‌ــ‌‌مذهبی را بالاتر از مسائل اقتصادی و معیشتی قرار داد. علاوه بر آن، در حالی که هند به‌عنوان سومین قدرت اقتصادی جهان، به یک پایگاه تولیدی جهانی تبدیل شده و در مسیر رقابت با چین گام برمی‌دارد، مودی نتوانسته آن‌طور که لازم است، از دستاوردهای بزرگ اقتصادی هند در دهه گذشته استفاده کند.

مودی در سخنرانی‌های انتخاباتی‌اش به مسائل معیشتی که برای صدها میلیون شهروند این کشور حائز اهمیت است، توجه چندانی نکرد. در عوض، بر تنش‌های ملی‌‌ــ‌مذهبی متمرکز شد و انتخابات را به یک همه‌پرسی در مورد شخص خود تبدیل کرد. این امر باعث شد او در ایالت‌های شمالی، به‌ویژه در ایالت‌های اوتار پرادش، راجستان و ماهاراشترا که حزب بهارتیا جاناتا نفوذ بالایی دارد، آرای ارزشمند زیادی را از دست بدهد.

در مقابل، اپوزیسیون با تکیه بر قانون اساسی سال ۱۹۵۰ که تبعیض بین شهروندان را بر اساس نژاد و مذهب ممنوع می‌کند، سعی کرد در شعارهای انتخاباتی بر دموکراسی، مسائل معیشتی و برابری میان شهروندان تمرکز کند.

از این رو، می‌توان گفت هرچند مودی برای سومین بار نخست‌وزیر هند شد، نسبت به دو دوره گذشته نقش ضعیف‌تری در رهبری این کشور خواهد داشت. البته او به دلیل در دست داشتن اکثریت کرسی‌های مجلس جدید، همچنان به اعمال قدرت ادامه خواهد داد اما قوی‌تر شدن اپوزیسیون در مجلس، به مودی اجازه نمی‌دهد که حداقل در پنج سال آینده، در برخورد با مسائل داخلی سلیقه‌ای رفتار کند. به همین دلیل، بسیاری از ناظران بر این باورند که مودی در پنج سال آینده بر مسائل اقتصادی و معیشتی و چالش‌های داخلی متمرکز خواهد بود.

با توجه به موارد یادشده، ایالات متحده باید تحولات هند را با دقت بسیار پیگیری کند زیرا بهبود اخیر روابط هند و آمریکا اینک در معرض آزمونی دشواری قرار دارد. هند که به رهبری نارندرا مودی قصد دارد مانند چین به یک پایگاه صنعتی و فناوری جهانی تبدیل شود، به دنبال آن است تا با استفاده از تنش و رقابت راهبردی میان پکن و واشینگتن، سرمایه‌های خارجی بیشتری را به این کشور جذب کند. هند همچنین یکی از اعضای گروه بین‌المللی کواد (ائتلاف آمریکا، هند، استرالیا و ژاپن علیه چین) است که هدف اصلی آن تلاش برای مهار جاه‌طلبی‌های راهبردی منطقه‌ای چین در اقیانوس‌های آرام و هند است.

تردیدی نیست که نتایج انتخابات هند تا حد زیادی باعث آرامش پکن می‌شود. سیاست هند تحت حاکمیت حزب بهاراتیا جاناتا و نارندرا مودی بر رقابت با چین و کسب دستاوردهای اقتصادی بزرگ متمرکز است. با توجه به شکست همه تلاش‌ها برای حل‌وفصل اختلاف‌های مرزی بین هند و چین، دهلی نو در کنار غرب و متحدانش در منطقه، یعنی استرالیا و ژاپن ایستاده و در تلاش‌هایی که برای مهار جاه‌طلبی‌های اقتصادی و نظامی چین انجام می‌شود، نقش‌آفرینی می‌کند.

از سوی دیگر، روسیه هم از شکست مودی که نه‌تنها در قبال جنگ اوکراین موضعی بی‌طرفانه‌ اتخاذ کرد، بلکه به سمت گسترش روابط با غرب و ایالات متحده گرایش پیدا کرد، راضی به‌نظر می‌رسد. اگرچه هند یکی از واردکنندگان عمده نفت روسیه با قیمت ارزان به حساب می‌آید و تا چند سال پیش برای تسلیح ارتش خود کاملا به روسیه وابسته بود، در سال‌های اخیر سیاست متنوع‌سازی منابع تسلیحاتی را در پیش گرفته و برای این منظور، برای خرید تسلیحات پیشرفته از کشورهای بزرگ غربی قراردادهایی منعقد کرده است.

در فرجام می‌توان گفت هرچند انتخابات ۲۰۲۴ هند ممکن است شکستی برای نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، تلقی شود، این پیروزی بزرگ می‌تواند به‌عنوان موفقیتی برای اندیشه‌های سیاسی جواهر لعل نهرو، اولین نخست‌وزیر هند، محسوب شود که سال ۱۹۴۹ رویای یک دولت دموکراتیک متکثر را در سر می‌پروراند که در آن همه مولفه‌های مذهبی، منطقه‌ای و اجتماعی برابر باشند.

برگرفته از روزنامه النهارالعربی